Na prostoru grada Subotice živi najveći broj katolika u Srbiji. Od ukupnog stanovništva grada više od 50 odsto građana je rimokatoličke veroispovesti, prevashodno hrvatske i mađarske nacionalnosti.
Pored osam crkava u samom gradu, u kojima se bogosluženje odvija na hrvatskom i mađarskom jeziku, u Subotici se nalazi Paulinum, jedina katolička srednja škola u Srbiji, kao i Teološko katehetski institut. Grad je i sedište Subotiče biskupije, jedne od ukupno šest u Srbiji.
Katolička religija je u samoj Subotici, i uopšte u severnom delu Bačke, vekovima bila većinska - bačka nadbiskupija je osnovana još 1090. godine – i to je dalo svoj pečat sveukupnom životu na ovim prostorima, navodi katolički sveštenik Dragan Muharem, predavač na Teološko-katehetskom institutu.
„Građani Subotice i okolice, katoličke veroipovesti, stoljećima ovom mestu daju jedan prepoznatljivi kršćanski identitet. Subotica je prepoznatljiva i kroz tradicionalne običaje i manifestacije, kakva je recimo Dužijanca, gde se svi stanovnici uključuju bez obzira na naciju i vjeru, iako je to tradicija bunjevačkih Hrvata”, navodi naš sagovornik.
Ne treba zaboraviti, međutim, da su ratovi 90-ih uticali na živote najviše katoličkog stanovništva u Srbiji, a to je ostavilo traga i na ekumenskom dijalogu, smatra Dragan Muharem.
U Dužijancu se svi stanovnici uključuju bez obzira na naciju i veru, iako je to tradicija bunjevačkih Hrvata.
“U vremenima koja nisu bila naklonjenja vjeri kao takvoj, i kasnije u vrijeme bujanja nacionalizma, ne možemo se pohvaliti značajnijim pomacima kad je reč o ekumeni, na jednoj višoj odnosno službenoj razini. I dalje se tu osjećaju opterećenja prijašnjih vremena… Ipak, katolici istočnog i zapadnog obreda uspjeli su opstati i zadržati tu svoju kršćansku baštinu. Na svakodnevnoj, osobnoj razini, ljudi našega podneblja poštuju i cijene tu našu multikonfesionalnost.
Evo konkretno, sada će Božić, posećivaće jedni druge za blagdane, ili će zajedno će slaviti kada su u pitanju mješoviti brakovi... Mi kao katolici živimo ono što stoljećima vjerujemo. I sve te vlastitosti i posebnosti su zlatne niti koje su duboko utkane u biće ovoga grada. I ne samo Subotice, već Bačke, odnosno šire Vojvodine. Stoga možemo reći da bez obzira na okolnosti, mi kao katolici živimo svoju vjeru, i možemo je i danas izražavati, a vjerujem da će tako biti i u budućnosti”, navodi Dragan Muharem.
Iskustvo multikonfesionalnosti i višenacionalnog suživota pomoglo je da Subotica devedesete prebrodi bez većih sukoba i uz zavidnu međunacionalnu i međuversku toleranciju. O tom svakodnevnom preplitanju običaja i religija priča i Subotičanin Josip Stantić.
“Subotica je oduvek bila sredina u kojoj se mogao negovati verski identitet, čak i tokom devedesetih,, kada je to u drugim sredinama bilo teško. Ponegde i sada, u nekim delovima zemlje, katolicima nije lako demonstrirati svoju veru. Ovde je to tradicija – ja recimo, kao katolik i privrženi vernik, imam dosta prijatelja među pripadnicima drugima konfesija, te sam recimo upravo ovih dana bio na slavi jednog pravoslavca, gde je tako reći bilo više katolika nego pravoslavaca. Sasvim je normalno, dakle, da se posećujemo, družimo, negujemo te društvene veze“, priča Stantić.
Katolička religija je u samoj Subotici, i uopšte u severnom delu Bačke, vekovima bila većinska
Sociolog dr Boško Kovačević smatra, međutim, da za razliku od građana, vođstvo pre svega Pravoslavne crkve nije dovoljno učnilo na planu međureligijskog dijaloga.
„Veliki je problem što i dalje Pravoslavna crvka pokušava da prolongira odnosno da odalji sve te ideje i inicijative oko ekumene. A ja mislim da su ekumenske ideje neminovnost i da će ta vrsta približavanja crkava kad tad morati da se desi”, smatra dr Kovačević.
Sa druge strane, društvena i ekonomska kriza uzele su svoj danak, navodi Dragan Muharem:
"Problemi jedne verske manjinske zajednice jesu isti oni koji pogađaju i ostale – a to su loša demografska slika, odlazak mladih, loši ekonomski uvjeti. A kao jednu specifičnost možemo pribrojiti tendencije prema asimilaciji, odnosno konfecionalnoj alijenaciji.”
O posledicama demografskih promena, koje su u Subotici vrlo uočljive, i Mirana Dmitrović, sociolog iz Subotice kaže kako se u poslednjih nekoliko godina, pa i deceniju-dve, struktura stanovništva u Subotici menja usled migracija, ali i usled pada nataliteta.
"Ne može se reći da postoji bilo kakav problem u pogledu prakticiranja vlastite vere i poštovanja verskih običaja, ali upravo činjenica da se menja struktura stanovništva po nacionalnoj osnovi odražava se nekako i na sam doživljaj praznika kod Subotičana. Nekada je postojao nekakav osećaj familijarnosti između različitih veroispovesti tokom tih blagdana, a danas se taj osećaj nažalost polako ali sugurno gubi”, napominje Mirana Dmitrović.
(RSE)
0 Primjedbe